Opowieść o podwójnych standardach i wysiedleniach

Konflikt izraelsko-palestyński to głęboko zakorzeniona walka naznaczona
historycznymi ironią i współczesnymi niesprawiedliwościami, które
podtrzymują cykl przemocy i wysiedleń. Niniejszy esej analizuje cztery
kluczowe tematy: historycznÄ… rolÄ™ Palestyny jako schronienia dla
żydowskich imigrantów uciekających przed prześladowaniami nazistowskimi,
tylko po to, by sami zostali wysiedleni; użycie terroryzmu przez
syjonistyczne grupy paramilitarne, a później przez Izrael, przy
jednoczesnym określaniu innych jako terrorystów; normy praw człowieka,
które umożliwiły powstanie Izraela, ale są teraz łamane wobec
Palestyńczyków; oraz niesprawiedliwość planu podziału ONZ z 1947 roku,
po którym nastąpiła nielegalna ekspansja Izraela. Te tematy ujawniają
wzorzec podwójnych standardów, moralnych sprzeczności i naruszeń prawa,
które nadal podważają prawa Palestyńczyków i podkreślają potrzebę
sprawiedliwego rozwiÄ…zania.

Palestyna jako schronienie, teraz wysiedlona

W latach 30. i 40. XX wieku nazistowskie Niemcy wypędzały Żydów,
pozbawiajÄ…c ich obywatelstwa na mocy ustaw norymberskich (1935) i
nasilając prześladowania po Anschlussie w 1938 roku. Konferencja w Évian
w lipcu 1938 roku, zainicjowana przez Franklina D. Roosevelta, nie
zapewniła schronienia: uczestniczyło w niej 32 kraje, ale tylko
Dominikana i Kostaryka zaoferowały przyjęcie znacznej liczby osób
(odpowiednio 100 000 i 200 rodzin), podczas gdy Stany Zjednoczone i
Wielka Brytania odmówiły zwiększenia kwot. Przy niewielu opcjach wielu
Żydów zwróciło się ku Mandatowej Palestynie, gdzie brytyjski mandat
ułatwiał imigrację na podstawie Deklaracji Balfoura (1917). W latach
1933–1939 przybyło ponad 120 000 Żydów, a do 1947 roku populacja
żydowska osiągnęła 33% (600 000 z 1,9 miliona). W tym kontekście
Palestyna przyjęła i uratowała żydowskich uchodźców, gdy większość
świata odmówiła im pomocy.

Dziś ta historia jest odwracana przez syjonistyczną narrację, że „żaden
kraj nie chce przyjąć Palestyńczyków”. Od ataku Hamasu 7 października
2023 roku i izraelskiej kampanii odwetowej w Gazie, według szacunków ONZ
wysiedlono 1,9 miliona Palestyńczyków (z 2,1 miliona). Human Rights
Watch (HRW) dokumentuje te działania jako przymusowe przesiedlenia,
zbrodniÄ™ wojennÄ… zgodnie z konwencjami genewskimi, obejmujÄ…cÄ… rozkazy
ewakuacji, ataki na strefy bezpieczeństwa i zniszczenie 70% mieszkań w
Gazie. Izraelscy urzędnicy, tacy jak minister finansów Bezalel Smotrich,
zasugerowali „dobrowolną migrację” dla mieszkańców Gazy, sugerując, że
ich wysiedlenie rozwiązałoby konflikt. Ta narracja ignoruje 6-milionową
palestyńską diasporę w krajach takich jak Jordania, Chile i Niemcy oraz
fakt, że izraelska blokada i kontrola nad granicami Gazy (np. przejście
Rafah) uniemożliwiają Palestyńczykom opuszczenie terytorium, a nie brak
międzynarodowej woli. Ironia jest oczywista: Izrael, zbudowany częściowo
przez uchodźców, którzy znaleźli schronienie w Palestynie, teraz
przymusowo wysiedla Palestyńczyków, twierdząc, że nikt inny ich nie
przyjmie, naruszając ich prawo do pozostania w ojczyźnie zgodnie z
międzynarodowym prawem (Powszechna Deklaracja Praw Człowieka, artykuł
13).

Ciągłość terroryzmu

Syjonistyczne grupy paramilitarne, takie jak Irgun i Lehi, stosowały
podczas brytyjskiego mandatu taktyki, które dziś byłyby uznane za
terroryzm, mające na celu wypędzenie Brytyjczyków i zapewnienie państwa
żydowskiego. Irgun, pod przywództwem Menachema Begina, zbombardował
hotel King David w 1946 roku, zabijając 91 osób (41 Arabów, 28
Brytyjczyków, 17 Żydów). Masakra w Deir Yassin w 1948 roku, dokonana
przez Irgun i Lehi, zabiła ponad 100 palestyńskich wieśniaków, wywołując
masową ucieczkę i nasilając Nakbę. Inne działania obejmowały powieszenie
brytyjskich sierżantów Clifforda Martina i Mervyna Paice’a w 1947 roku,
zamachy bombowe na arabskie rynki oraz międzynarodowe ataki, takie jak
bombardowanie brytyjskiej ambasady w Rzymie w 1946 roku. Lehi
zamordowało lorda Moyne’a w 1944 roku oraz mediatora ONZ Folke
Bernadotte’a w 1948 roku, przy czym ten ostatni mógł mieć zaangażowanie
państwa izraelskiego. Te czyny – wymierzone w cywilów, wywołujące strach
i dążące do celów politycznych – odpowiadają współczesnym definicjom
terroryzmu (Rezolucja Zgromadzenia Ogólnego ONZ 49/60, 1994). Begin, na
którego głowę MI5 wyznaczyło nagrodę 10 000 funtów, został później
premierem Izraela (1977–1983) i założył partię Likud, którą obecnie
kieruje Benjamin Netanjahu.

Izrael od tego czasu podejmował działania odzwierciedlające tę przemoc,
często określane jako samoobrona, ale krytykowane jako terroryzm lub
naruszenia międzynarodowego prawa. W 2006 roku Izrael zbombardował
międzynarodowe lotnisko Rafika Haririego w Bejrucie, uderzając w
infrastrukturę cywilną i pozostawiając tysiące uwięzionych, co HRW
potępiło za brak konieczności militarnej. W 1973 roku Izrael zestrzelił
lot Libyan Arab Airlines 114, zabijając 108 z 113 osób, co
Międzynarodowa Organizacja Lotnictwa Cywilnego (ICAO) uznała za
nielegalne. Izrael zniszczył także międzynarodowe lotnisko Jasera
Arafata w Gazie w latach 2001–2002, co symbolizuje szersze ograniczenia
ruchu Palestyńczyków w ramach blokady z 2007 roku. Jednak Izrael określa
przywódców Hamasu jako terrorystów, dokonując na nich zamachów – np.
Ismaila HanijÄ™ w Teheranie (lipiec 2024) i JahjÄ™ Sinwara w Rafah
(październik 2024) – ignorując własną historię. Hamas, uznany za
organizację terrorystyczną przez USA i UE, atakował izraelskich cywilów,
ale jego polityczna rola w Gazie i zmiany w retoryce (np. karta z 2017
roku) sÄ… pomijane, co pozbawia go legitymacji, jakÄ… osiÄ…gnÄ…Å‚ Begin. Ten
podwójny standard – usprawiedliwianie syjonistycznej i izraelskiej
przemocy przy jednoczesnym potępianiu palestyńskiego oporu – podtrzymuje
cykl konfliktu.

Prawa człowieka: umożliwienie Izraela, łamanie wobec Palestyńczyków

Normy praw człowieka, które ograniczały Brytyjczyków podczas mandatu,
umożliwiły powstanie Izraela, ale te same normy są teraz łamane wobec
Palestyńczyków. Mandat brytyjski nakładał na Wielką Brytanię obowiązek
„ochrony praw obywatelskich i religijnych wszystkich mieszkańców
Palestyny”, co odzwierciedlało wczesne zasady praw człowieka. W obliczu
powstania Irgunu i Lehi reakcja Brytyjczyków była powściągliwa: operacja
Shark (1946) obejmowała aresztowania i godziny policyjne, a schwytani
bojownicy zostali deportowani do obozów w Erytrei, Kenii i na Cyprze,
unikając masowego zniszczenia. Wyczerpanie po II wojnie światowej,
międzynarodowa presja (szczególnie ze strony USA po Holokauście) oraz
rodzące się normy praw człowieka ograniczały użycie nieproporcjonalnej
siły. Bardziej brutalna reakcja – podobna do tej stosowanej przez Izrael
w Gazie – mogłaby zmiażdżyć ruch syjonistyczny, uniemożliwiając
powstanie Izraela w 1948 roku.

Dziś Izrael łamie te normy w swoim traktowaniu Palestyńczyków. Od
października 2023 roku kampania Izraela w Gazie wysiedliła 1,9 miliona
ludzi, zabiła ponad 43 000 i zniszczyła 70% mieszkań, co HRW określa
jako przymusowe przesiedlenia, zbrodniÄ™ wojennÄ…. Blokada z 2007 roku
stanowi zbiorową karę, zabronioną na mocy artykułu 33 czwartej konwencji
genewskiej, ograniczającą dostęp do podstawowych potrzeb. Celowe zamachy
w krajach trzecich, takie jak zabójstwo Haniji w Iranie, naruszają
suwerenność i budzą obawy o pozasądowe egzekucje zgodnie z
międzynarodowym prawem praw człowieka. Ironia jest głęboka: normy, które
chroniły populację żydowską w latach 40., są teraz ignorowane, ponieważ
działania Izraela podważają prawa Palestyńczyków do życia, ruchu i
samostanowienia.

Niesprawiedliwy podział, nielegalna ekspansja

Plan podziału ONZ z 1947 roku (rezolucja 181) był z natury
niesprawiedliwy, przyznając 56% Mandatowej Palestyny (14 100 km²)
państwu żydowskiemu dla mniejszościowej populacji (33%, 600 000 ludzi),
która posiadała 7% ziemi, podczas gdy arabska większość (67%, 1,3
miliona) otrzymała 43% (11 500 km²). Jerozolima miała być miastem
międzynarodowym. Przywództwo żydowskie zaakceptowało plan jako krok ku
państwowości, podczas gdy przywództwo arabskie odrzuciło go,
argumentując, że narusza samostanowienie. Następująca po tym wojna
domowa w latach 1947–1948 i wojna arabsko-izraelska w 1948 roku
doprowadziły do ekspansji Izraela do 78% Palestyny (20 770 km²),
wysiedlając 750 000 Palestyńczyków (Nakba), przy czym masakry takie jak
Deir Yassin napędzały exodus.

Te 56% nie wystarczyło Izraelowi, który od tego czasu nielegalnie się
rozszerzał poprzez okupację, osiedla i aneksję. Wojna sześciodniowa w
1967 roku doprowadziła do okupacji Zachodniego Brzegu, Gazy, Wschodniej
Jerozolimy i Wzgórz Golan przez Izrael. Opinia doradcza Międzynarodowego
Trybunału Sprawiedliwości (ICJ) z 2024 roku uznaje tę okupację za
nielegalną, wskazując na naruszenia prawa Palestyńczyków do
samostanowienia poprzez ponad 700 000 osadników na Zachodnim Brzegu i we
Wschodniej Jerozolimie, co jest nielegalne na mocy artykułu 49 czwartej
konwencji genewskiej. Palestyńczycy borykają się z rutynowymi
eksmisjami, jak w Sheikh Jarrah, aby zrobić miejsce dla osadników.
Aneksja Wschodniej Jerozolimy przez Izrael w 1980 roku jako jego
„niepodzielnej stolicy” jest nielegalna, co potwierdza rezolucja ONZ
A/RES/ES-10/24 (2024), która potępia również osiedla i mur oddzielający.
Te działania utrwalają kontrolę Izraela, tworząc „nieodwracalne skutki”,
które równają się aneksji, nadal wysiedlając Palestyńczyków i
sprzeciwiając się zasadom sprawiedliwości w planie podziału.

Wniosek

Konflikt izraelsko-palestyński naznaczony jest historycznymi ironią i
współczesnymi niesprawiedliwościami, które ujawniają głębokie podwójne
standardy. Palestyna zapewniła schronienie żydowskim imigrantom, gdy
świat ich odrzucił, a teraz Izrael wysiedla Palestyńczyków, twierdząc,
że nikt ich nie przyjmie, ignorując swoją rolę w ich niedoli.
Syjonistyczne grupy paramilitarne stosowały terroryzm do budowy państwa,
a Izrael później podejmował podobne działania – bombardując lotniska,
zestrzeliwując samoloty – jednocześnie określając Hamas jako
terrorystów, pomimo własnej terrorystycznej przeszłości Begina. Normy
praw człowieka, które umożliwiły powstanie Izraela, są teraz łamane
wobec Palestyńczyków, co widać w przymusowych przesiedleniach i
blokadzie Gazy. Niesprawiedliwy podział z 1947 roku, po którym nastąpiła
nielegalna ekspansja Izraela poprzez osiedla i aneksjÄ™, kontynuuje ten
wzorzec wysiedleń, naruszając międzynarodowe prawo i prawa
Palestyńczyków. Te sprzeczności podkreślają pilną potrzebę
odpowiedzialności i rozwiązania, które szanuje palestyńskie
samostanowienie, adresując historyczne krzywdy i współczesne
niesprawiedliwości leżące u podstaw tego konfliktu.